Waarom zou je een boek schrijven over mieren?

Ik snap het wel. Het is ook een gek onderwerp. Het is ook een beetje bijzonder om nou juist fan te zijn van dát dier. Het is dan ook niet verwonderlijk dat ik de vraag zo vaak krijg: waarom zou je een boek schrijven over mieren? Ik leg het je heel graag uit.

De geschiedenis van mijn debuutboek ‘Anda: Het geheim van het ei’, gaat zo’n tien jaar terug. Op YouTube zag ik een video van iemand die mieren als huisdier had. Inderdaad was ik al net zo verbaasd als jij, totdat ik tien minuten later maar één ding dacht: dit is heel interessant en dit wil ik ook. Destijds liet ik het rusten, maar toen ik op mezelf ging wonen nam ik na een paar maanden een mierenkolonie.

Met nieuwe ogen
Ik noemde mijn eerste mierenkoningin Anda, als woordgrapje met de naam Miranda. Ik zag de kolonie uitgroeien van 5 naar zo’n 250 werksters. Ik gaf ze water, suikerwater, meelwormen en fruitvliegjes of af en toe zelfs een mug of spin. Ik kon uren kijken hoe ze rondkrioelden, eten zochten, elkaar verzorgden. Ik zag Anda eitjes leggen en ik zag nieuwe, doorzichtige mieren uit hun cocon kruipen, geholpen door werksters. Het was magisch en ontzettend interessant. Ik keek met nieuwe ogen naar een dier dat ik als kind voor de grap dooddrukte op de tuintafel.

In de tussentijd begon ik steeds meer te leren over mieren in het algemeen en kwam ik erachter hoe intelligent ze zijn. Het is niet alleen bijzonder dat ze zo sterk zijn en hoe ze in kolonieverband leven, maar ook dat er mierensoorten zijn die agrarische activiteiten bedrijven zoals bladluizen houden en melken en schimmels verbouwen om voedsel mee te kweken. Dat er mierensoorten zijn die overleven door andere kolonies aan zich te onderwerpen en dus een vorm van slavernij bedrijven. Dat er hele continentale oorlogen worden uitgevochten door mieren. En dat er één superkolonie bestaat die 6000 kilometer langs de Spaanse, Franse en Italiaanse kust beslaat.

Boodschap
Goed, mieren zijn wat mij betreft één van de meest briljante dieren, zoals je hierboven las. Niet in de laatste plaats vanwege de boodschap die ze uitdragen. In onze samenleving staat het individu centraal en dat levert veel eenzaamheid op. De mens is, net als de mier, een sociale diersoort. Een mier is in zijn eentje ten dode opgeschreven. Dat zie je ook aan het feit dat 99,9% van de mierenkoninginnen sterft voordat het een kolonie kan beginnen. Pas als de eerste werksters er zijn, stijgen de overlevingskansen van die koningin.

Wat ik bijzonder vind aan mieren is dat ze een ongelooflijke opofferingsgezindheid hebben. Ze wagen en geven hun eigen leven om hun kolonie te voeden of aan de overkant van een water te brengen. Als ze gewond raken in een oorlog, doen ze niet eens hun best om te overleven, want dat zou de kolonie vertragen. Ik zeg niet dat we moeten gaan sterven voor elkaar, maar wel dat we het weer samen moeten gaan doen. Dat we meer naar elkaar om gaan kijken. Dat zou veel sociaal-maatschappelijke problemen verzachten. En het samen doen betekent dat je soms moet inschikken en je eigen ego iets meer op de achtergrond zetten.

De start van 'Anda'
Het klikte op een slapeloze nacht. In de stilte van de nacht krijg je de beste ideeën. Ik wilde eindelijk mijn droom gaan najagen om een boek te schrijven, maar had geen idee waar te beginnen. Ik had wat geschreven voor een boek over angststoornissen, maar het kwam nog niet van de grond. Toen zat ik midden in de nacht naar mijn mierenkolonie te staren en wist ik het: dit dier verdient een podium. Er zijn talloze bizarre scenario’s te verzinnen rondom mieren die gewoon op waarheid te baseren zijn. Die nacht stroomde de eerste digitale inkt voor 'Anda'.

De echte Anda is er inmiddels helaas niet meer. Op onverklaarbare wijze doodgegaan. Soms gaat dat zo met mierenhouden. Je hebt er misschien niet superveel werk aan, maar makkelijk is het ook niet. Ze heeft me wel geïnspireerd tot een boek, dat ongeveer twee jaar na die slapeloze nacht zal worden gepubliceerd. Het onderwerp is misschien een beetje bijzonder, maar dat maakt het ook uniek en ik leg het graag elke keer uit. De tijd dat dit wonder op zes pootjes over het hoofd wordt gezien, moet hoognodig ten einde komen. Lees ‘Anda’ en verdiep je in de mier. Je zult er geen spijt van krijgen.