In 2021 stapte ik het onderwijs in. Eerst als onderwijsassistent, op het moment van schrijven als pabo 4-student en straks hopelijk als gediplomeerd leerkracht. In 'Meester Marijn' neem ik je mee de klas in en vertel ik over mijn avonturen in het onderwijs.
Het lerarentekort is enorm en de aanwas vanaf de pabo neemt af. Dat komt met name omdat een groot deel van de pabo-studenten ergens in de vierjarige studie stopt, om wat voor reden dan ook. Ja, ik kan eerlijk gezegd een lijstje met redenen verzinnen waarom je de pabo niet af zou maken. Soms slaat de opleiding ook nergens op. Vaak is het veel en pittig en ben je op zoek naar zingeving. Maar ik heb het altijd volgehouden door mijn doel voor ogen te houden en er in stages aan herinnerd te worden waarom ik het ook alweer doe.
Toch heb ik ook regelmatig gedacht om te stoppen met de pabo. Twee keer ben ik er serieus dichtbij geweest. En daar wil ik graag iets over kwijt. Want het al bestaande werkveld in het onderwijs heeft wat mij betreft een grote verantwoordelijkheid voor het laten slagen van pabo-studenten, waardoor deze uiteindelijk ook écht voor de klas komen te staan -wat het lerarentekort weer goed doet-.
De studieroute die ik heb gekozen op de pabo houdt in dat ik vier keer per jaar twee weken op stage ga. Ik ben dus twaalf keer op stage geweest en heb een heel scala aan mentoren en mentrices gehad. De één sluit beter aan bij jouw karakter en manier van werken dan de ander. De één heeft wat meer kunde in het begeleiden dan de ander. De één heeft ook wat meer wil in het begeleiden dan de ander.
Drie mentoren uit twee verschillende stageperiodes hebben me dusdanig begeleid dat stage me niet de gebruikelijke zingeving gaf waarmee ik me weer een periode door colleges, twijfelachtige opdrachten en bergen literatuur kon worstelen. Deze stages trokken alle energie uit me en deden me zwaar twijfelen over mijn toekomst in het onderwijs; als dit het is, dan hoef ik het niet. Regelmatig zat ik ’s avonds thuis te huilen, ik geef het gewoon toe.
Omdat ik niet wil dat dit een klaagzang wordt over slechte stagebegeleiders draai ik het graag om. Uit goede en slechte ervaringen heb ik een persoonlijk -dit kan altijd anders zijn voor anderen- lijstje opgesteld van dingen die pabo-studenten nodig hebben in stage.
Relatie aangaan
Mijn fijnste begeleiders kenmerkten zich door dat ze, hoe kort ook, een relatie met mij aangingen. Van een pabo-student wordt verwacht dat hij interesse toont in de kinderen, de mentor, het team en de school. Vaker wel dan niet was dat eenrichtingsverkeer en interesseerde de mentor, danwel het team zich totaal niet in wie ik was, hoe mijn leven eruit zag en hoe ik onderwijs zie. Om vervolgens kritisch te beoordelen op terughoudendheid van mijn kant, wat ook deel is van mijn karakter. Ik voelde me juist altijd meteen gezien en gewaardeerd bij tweerichtingsverkeer, waardoor ik zelf ook meer betrokken was.
Gelijkwaardigheid
Dicht bij het eerste punt staat gelijkwaardigheid. Ik was erbij toen in de lerarenkamer een andere stagiair helemaal werd afgebrand. Ik kan je vertellen dat je daar dan niet lekker zit, omdat je vrijwel zeker weet dat er ook woorden van die strekking over jou vallen. Of dat je soms zelfs merkt dat er over je wordt geroddeld door wat anderen weten over jou en je stage, wat ze niet kunnen weten. In stageperiodes waarin ik werd betrokken in het team, ondanks mijn vluchtige aanwezigheid, floreerde ik meer.
Opbouwende en gematigde kritiek
Het zou vanzelfsprekend moeten zijn, zeker omdat dit ook de bedoeling is bij leerlingen, maar het is echt nodig om dit te benadrukken. Het is niet fijn als je een les of een dag(deel) voor de klas hebt gestaan en vervolgens bijna een boekrol uitgerold ziet worden van de dingen die je verkeerd deed. Dat werkt zó demotiverend. Het is fijn om bijvoorbeeld de 3 tot 5 belangrijkste leerpunten op te schrijven, waarmee een pabo-student ook gericht aan de slag kan. In een waslijst van soms muggenzifterij vallen prioriteiten weg. Daarnaast is het goed om ook naar de student te luisteren, die soms andere keuzes maakt dan jij, die niet per se verkeerd zijn. Bovendien is het ook heel fijn om juist de dingen te benoemen die wél goed gingen. Lesbeoordelen gaat te vaak alleen over verbeterpunten.
Begeleiden
Begeleiden. Niet beoordelen. We zijn er om te leren. Een lesbeoordeling is geen functioneringsgesprek, het is een begeleidingsmoment om een student de tools te geven om verder te groeien naar het leraarschap. Wat mij betreft mag een student nog volop fouten maken, zolang hij er maar van leert. Sowieso ben je volgens mij als leerkracht zelf nooit uitgeleerd. Begeleiden betekent ook dat je aanwezig bent in de klas, vooral op belangrijke momenten, en niet de kans schoon ziet om de hele dag DMT’s af te nemen, omdat je er nu lekker de tijd voor hebt.
Authenticiteit
Vooral een puntje waarop ik oude rotten in het vak heb betrapt. De studieperiode is de tijd waarin je je leert te ontwikkelen tot een authentieke leerkracht met een eigen onderwijsvisie. Daar voer je talloze opdrachten rondom uit, je ontwikkelt je visie en… kan deze vervolgens niet uitvoeren. Gun een student de ruimte om het op zíjn manier te doen en probeer geen 2.0-versie van jezelf te creëren. Laat de leerkracht in opleiding zijn eigen keuzes maken, zodat hij een authentieke leerkracht kan worden. Daarbij hoort natuurlijk ook dat je de karaktereigenschappen die daarbij horen er laat zijn. Tip voor de durfals: vraag de stagiair eens naar zijn visie, wie weet leer jij er nog wel wat van!
Proces zien
Wat ik heel erg fijn vond was toen ik in stage merkte dat mijn mentor, die ik al meerdere periodes had, het proces zag. Mijn leerproces. Waar ik vandaan kwam, waar ik nu sta en waar ik naartoe aan het gaan ben. Het was heel tof om dat leerproces te zien, omdat je dan altijd je progressie in het oog houdt, ook als een les wat minder is gegaan. Een les of een dag voor de klas is hoe dan ook altijd een momentopname. De volgende dag begin je weer opnieuw, alleen een ervaring rijker. Met die ervaringen groei je. Het is zo waardevol om te zien hoe je bent gegroeid over de langere termijn, in plaats van te blijven balen van een mindere les.
Empathie
Je studietijd ligt misschien ver achter je en je snapt misschien soms niet wat ‘we’ moeilijk doen. Maar studeren is pittig, stage kost veel energie en het is lastig om dingen goed te doen als je ze nog nooit of niet vaak hebt gedaan. Alleen al het gevoel van constant bekeken en beoordeeld worden met de kans op kritiek is vervelend en energieslurpend. Daarnaast kan er ook zoveel buiten de stage om spelen. Kruip eens uit je rol en stap eens in onze schoenen. Begeleid ons dan zoals je zelf begeleid zou willen worden.
Reactie plaatsen
Reacties