In 2021 stapte ik het onderwijs in. Eerst als onderwijsassistent, op het moment van schrijven als pabo 4-student en straks hopelijk als gediplomeerd leerkracht. In 'Meester Marijn' neem ik je mee de klas in en vertel ik over mijn avonturen in het onderwijs.
‘Volhouden hoor, we hebben mannen hard nodig in het onderwijs!’ Het zijn de woorden van mijn studieloopbaanbegeleider, die tevens directielid is op de school waar ik in pabo 1 stageloop, als ik vertel over de drukte van de pabo. Ik ben op kennismakingsgesprek en ik word door alle leerkrachten met open armen ontvangen. Ik kom in een warm bad terecht en heb meteen zin in mijn allereerste stage. Ik moet weliswaar bij de kleuters beginnen, een pittige start, maar dat komt ook vast wel goed.
Maar ja, mannen in het onderwijs. Veel zijn het er niet. Op mijn stageschool werkt er precies één. Op een eerdere school, waar ik een tijdje werkte als onderwijsassistent, was ik de enige meester in de hele school. In de goedgevulde pabo-klas zijn het aantal mannen op één hand te tellen. Waarom is het onderwijs zo ontzettend onaantrekkelijk voor mannen?
Er zijn genoeg redenen waarom mannen liever voor een andere baan kiezen dan voor de klas te gaan staan. Maar ik wil één van de redenen waar ik al snel tegenaan liep even uitlichten: de seksuele vooroordelen over mannen.
Ben je pedo, ofzo?
Het begon al helemaal in het begin toen ik net als onderwijsassistent bezig was en hier aan vrienden en familie over vertelde en uitlegde waarom ik meester wilde worden. De strekking van mijn woorden was vaak: ‘Ik ben gek op kinderen’. Of als ik een leuk verhaal vertelde aan iemand uit mijn kring, zei ik wel eens als afsluiter: ‘Ik hou echt van kinderen.’
Natuurlijk kun je die woorden op talloze manieren interpreteren, maar als ik het zei kreeg ik standaard dezelfde grappig bedoelde reactie: ‘Je houdt van kinderen? Moet je me wat vertellen, haha?’ Of: ‘Haha, klinkt zo verkeerd.’ Of iets directer: ‘Ben je pedo, ofzo?’ Blijkbaar is dat de enige associatie die men kent tussen mannen en kinderen. Misselijkmakend.
Het is ook zeer demotiverend voor jongens van een jaar of 17, 18, die meester willen worden. Het is al geen stoer beroep en vervolgens ben je opeens de pedo van je vriendengroep. Houd je dan nog maar eens staande. Zouden er meiden zijn die hetzelfde te horen krijgen? Ik denk van niet. Een vrouw die dol is op kinderen is een uitstekende juf en een goede moeder.
Even een dingetje
Ach, je kan gewoon niet tegen een grapje, denk je misschien. Dat kan. Ik dacht ook dat het daarbij zou blijven, totdat ik daadwerkelijk in het onderwijs terechtkwam. Op de school waar ik eerder werkte waren de protocollen over fysiek contact en alleen in een lokaal zijn met een leerling voor de vorm nog gegeneraliseerd tot een protocol voor ‘de leerkracht.’ Al merkte je wel dat dat vooral op mannen gericht was. Op mijn stageschool werd het me iets directer verteld.
In hetzelfde gesprek als ‘we hebben mannen hard nodig in het onderwijs’ kreeg ik namelijk het volgende te horen: ‘Wel even een dingetje voordat je gaat beginnen. We hebben ooit op school een incident gehad met een stagemeester die volgens de ouders de kinderen te veel aanraakte. Dat hebben we helemaal onderzocht en er was niks aan de hand, maar we zeggen dit gewoon voor de zekerheid. Zeker in de onderbouw moet je als man voorzichtig zijn met fysiek contact met kinderen. De juf mag een kleuter gewoon op schoot nemen, maar jij mag dat absoluut niet doen. Gewoon zo min mogelijk aanraken. Dat is puur omdat je man bent, hoor. Je mag ook niet alleen in een lokaal zijn met een kind, vooral niet met een meisje. En je mag een kind ook niet helpen als het naar de wc moet of in zijn broek heeft geplast.’
Nou, het eindigde in ieder geval positief. Geen gore klusjes. Zit je dan met een hoop motivatie en een droom om de beste meester ooit te worden. Krijg je opeens een lesje over hoe je je zo niet-pedofiel mogelijk moet gedragen. ‘Puur omdat je man bent, hoor.’ Ik besprak het met andere mannelijke pabo-studenten, die bijna allemaal iets van die strekking meekregen op stages. Ik besprak het met vrouwelijke pabo-studenten, die me vaak stomverbaasd aankeken: ‘Wat?! Wordt dat tegen jullie gezegd?!’
Mijnenveld
Zie hier, een reden waarom mannen niet kiezen voor het basisonderwijs. Het zit vol stigma’s, vooroordelen en afgronden, waar je met een klein, onbedoeld foutje eindeloos diep in valt. Werken als man in het onderwijs is wat dit aangaat als werken in een mijnenveld.
Tijdens mijn stage werd ik er ook een paar keer aan herinnerd als ik per ongeluk over een kind heen boog om te helpen, of alleen met een kind in een lokaal zat toen een kleuter tijdens het buitenspelen verdrietig naar binnen ging en ik wilde weten wat er was. Het maakte dat ik me soms vies voelde. Ik vond het ongemakkelijk om een jasje dicht te ritsen of een veter te strikken, uit angst dat ik een verkeerde beweging maakte en veroordeeld zou worden. Wat moest ik met al die kinderen die me kwamen knuffelen? Ik lag voor mijn gevoel onder een vergrootglas. En zand uit de trui van een kind kloppen, daar waagde ik me al helemaal niet aan. Het is toch te absurd voor woorden dat zulke dingen voor een meester vies aan moeten voelen?
Ik neem de school absoluut niks kwalijk voor de instructies die ik kreeg. Ik begrijp het wel, na zo’n incident. Ik neem het de maatschappij kwalijk dat mannen, meesters, in die positie zijn neergezet terwijl ze zich gewoon willen inzetten voor kinderen. En ja, eerlijk is eerlijk, als er misbruikincidenten zijn in het onderwijs, zijn het vaak mannen. Maar maakt dat van alle mannen een potentiële pedofiel?
Laat het duidelijk zijn dat ik een groot voorstander ben van maatregelen voor een veilige school. Maar de handhaving van deze protocollen wordt in mijn ervaring vaak discriminerend op sekse uitgeoefend en dát vind ik kwalijk. Bovendien moet er altijd ruimte zijn voor een door het kind geïnitieerde knuffel of een welverdiend schouderklopje, ook van een meester. Kinderen hebben dat broodnodig.
Het mannentekort in het onderwijs fixen? Ruim dan eerst het mijnenveld van vooroordelen.
Reactie plaatsen
Reacties